Vastupal and Tejpal: A Jain Story of Two Brothers in Hindi (वास्तुपाल और तेजपाल: दो भाइयों की एक जैन कहानी हिंदी में)

वास्तुपाल और तेजपाल नाम के दो भाई थे जो गुजरात में राजा धवल के दरबार में मंत्री थे। तेजपाल सेना के बहुत ही उत्कृष्ट सेनापति भी थे और दोनों भाईओ ने अपनी वीरता और निष्ठा से अपना नाम कमाया था।

उन्होंने राजा को दुश्मनो पर विजय पाने और राज्य के कानून व्यव्य्स्था बनाये रखने में मदद की थी।

तेजपाल की पत्नी, अनुपमा देवी भी एक बुद्धि मान और चतुर महिला थी। जो पारिवारिक मामलों में हमेशा अपने पति की मदद करती था।

वह मधुर भाषी और अत्यंत धार्मिक एवं दयालु महिला थ।

तेजपाल ने हमेशा उनकी रे का सम्मान किआ था , एक बार दोनों भाई और कई अन्य परिवार क लोग तीर्थ यात्रा पर गए और वह एक छोटे से गाँव में आये और यह गांव तीर्थ यात्रियों क लिए सुरक्षित नहीं था क्यों की वह चोरो का आना जाना रहता था और वहा पे बहुत लूट होती थी।

यह सोच कर की रस्ते में उन्हें चोर मिल सकते है तो दोनों भाइयो ने अपना धन और सम्पति को पास के इलाके में दफ़नाने का फैसला किआ।

उन्होंने एक गड्ढा खोदना शुरू कर दिया, लेकिन आश्चर्य तब हुआ जब खोदते हुए उन्हें उस गड्ढे में एक सोने से भरा हुआ एक घड़ा मिला।

उन्हें यह समझ नहीं आ रहा था की उसका क्या करे और उसका क्या किआ जाये, तब तेजपाल की पत्नी अनुपमा देवी से पूछा की इस धन का क्या करे तब अनुपमा देवी ने बिना किसी झिझक के बोलै यह धन इस गड्ढे से आया है लेकिन इसकी सही जगह एक ऊँचे पहाड़ पर है जिस से जैन धर्म की महिमा फैलाई जा सके।

और उन्होंने निर्णय किया कि वे उसे पहाड़ के शीर्ष पर ले जाएंगे और वहां उस धन का सही उपयोग करेंगे और मंदिर बनवाएंगे।

भाइयों ने माउंट आबू पर एक मंदिर बनाने का फैसला किया। इसे लुनिग वसाही मंदिर के नाम से जाना जाता है। तीर्थंकर नेमिनाथ भगवान का समवसरण की भी इस मंदिर में नक्काशी की गई है।

तेजपाल ने दो गोखले भी बनवाये, एक उनकी पत्नी की याद में और एक उनकी भाभी की स्मृति में, इन दोनों गोखले और आलो को “देराणी जेठानी ना गोखला” भी कहा जाता है।(देराणी छोटे भाई की पत्नी और जेठानी बड़े भाई की पत्नी)

उन्होंने बहुत से मंदिरो का निर्माण करवाया ༑जिनमे से केवल देलवाड़ा का मंदिर और །गिरनार पर्वत का नेमिनाथ भगवन का मंदिर ही आज मौजूद है।

हालाँकि, माउंट आबू का लूनिग वसाही मंदिर जो है वो विमलशा मंदिर के समान है।

बावन देव कुलिकाएँ (परिधीय) जो की मंदिर के मध्य भाग के चारों ओर निर्माण किया गया है और प्रत्येक देव कुलिकाओ में एक तीर्थंकर की मूर्ति है।

मंदिर के निर्माण के लिए संगमरमर पत्थर को ऊपर ले जाने का काम हाथियों द्वारा किआ गया था इसीलिए इन मंदिरो के निर्माण में हाथियों की प्रमुख भूमिका रही थी और इस योगदान की स्मृति में मदिर के परिसर में “हस्ती शिला ” नामक एक स्थान भी बनाया गया है।

अन्य कार्य जो वस्तुपाल और तेजपाल दोनों भाईओ ने जैन धर्म के लिए किआ

• 1300 शिखारबंध जिनालय बनाए।
• 3 लाख द्रव्य खर्च करके शत्रुंजय पर तोरण बांधा।
• 3202 जिनमन्दिर के जीर्णोद्वार करवाए।
• वर्ष में तीन बार संघ पूजा तथा साधर्मिक वात्सल्य करते थे।
• 105000 जिन प्रतिमा भरवाई।
• 984 पौशाधशालाएं बनवाई।
• 1000 सिंहासन महात्माओं के लिए करवाए।
• 702 धर्मशालाएं बनवाई।
• 1000 दानशालाएं बनवाई।
• 35 लाख द्रव्य खर्च करके खंभात में ज्ञान भंडार बनवाए।
• 400 पानी की परब बनवाई।
• 500 सिंहासन हाथी दांत के बनवाए।
• 700 पाठशालाएं पढ़ने के लिए बनवाई।
• 12 बार शत्रुंजय पर संघ ले गए।
• 1000 बार संघ पूजा की।

વસ્તુપાલ અને તેજપાલ: ગુજરાતીમાં બે ભાઈઓની જૈન વાર્તા

વાસ્તુપાલ અને તેજપાલ નામના બે ભાઈઓ હતા જેઓ ગુજરાતમાં રાજા ધવલના દરબારમાં મંત્રી હતા. તેજપાલ સેનાના ઉત્તમ કમાન્ડર પણ હતા અને બંને ભાઈઓએ તેમની બહાદુરી અને વફાદારીથી પોતાનું નામ કમાવ્યું હતું.

તેણે રાજાને તેના દુશ્મનો પર વિજય મેળવવા અને રાજ્યમાં કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવવામાં મદદ કરી.

તેજપાલની પત્ની અનુપમા દેવી પણ એક બુદ્ધિશાળી અને ચતુર મહિલા હતી. જે હંમેશા પોતાના પતિને પારિવારિક બાબતોમાં મદદ કરતી.

તે મૃદુભાષી અને અત્યંત ધાર્મિક અને દયાળુ સ્ત્રી હતી.

તેજપાલે હંમેશા પોતાના રેને માન આપ્યું હતું, એકવાર બંને ભાઈઓ અને પરિવારના બીજા ઘણા સભ્યો તીર્થયાત્રાએ ગયા હતા અને તેઓ એક નાનકડા ગામમાં આવ્યા હતા અને આ ગામ યાત્રાળુઓ માટે સલામત નહોતું કારણ કે તે ચોરો દ્વારા અવારનવાર આવતા હતા. ત્યાં ઘણી લૂંટ થતી હતી. .

એમ વિચારીને કે તેઓ રસ્તામાં ચોરોને મળી શકે છે, બંને ભાઈઓએ તેમના પૈસા અને મિલકતને નજીકના વિસ્તારમાં દફનાવવાનું નક્કી કર્યું.

તેણે ખાડો ખોદવાનું શરૂ કર્યું, પરંતુ જ્યારે તેને ખાડામાં સોનાથી ભરેલો વાસણ મળ્યો ત્યારે તે આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો.

તેઓ સમજી શક્યા ન હતા કે તેનું શું કરવું અને તેનું શું કરવું જોઈએ, પછી તેઓએ તેજપાલની પત્ની અનુપમા દેવીને પૂછ્યું કે આ પૈસાનું શું કરવું, તો અનુપમા દેવીએ જરા પણ ખચકાટ વગર કહ્યું કે આ પૈસા આ ખાડામાંથી આવ્યા છે પરંતુ તેના આ સ્થાન ઊંચા પર્વત પર છે જેથી જૈન ધર્મનો મહિમા ફેલાય.

અને તેઓએ નક્કી કર્યું કે તેઓ તેને પર્વતની ટોચ પર લઈ જશે અને તે પૈસાનો સદુપયોગ કરશે અને ત્યાં એક મંદિર બનાવશે.

ભાઈઓએ માઉન્ટ આબુ પર મંદિર બનાવવાનું નક્કી કર્યું. તે લુનિગ વસાહી મંદિર તરીકે ઓળખાય છે. આ મંદિરમાં ભગવાન તીર્થંકર નેમિનાથનું સમાવાસરણ પણ કોતરવામાં આવ્યું છે.

તેજપાલે બે ગોખાળા પણ બંધાવ્યા, એક તેની પત્નીની યાદમાં અને એક તેની ભાભીની યાદમાં. આ બે ગોખાળા અને આલોને “દેરાણી જેઠાણી ના ગોખલા” પણ કહેવામાં આવે છે. (દેરાણી એ નાના ભાઈની પત્ની અને જેઠાણી છે. મોટા ભાઈની પત્ની છે.)

તેમણે ઘણા મંદિરો બંધાવ્યા, જેમાંથી આજે માત્ર દેલવારાનું મંદિર અને ગિરનાર પર્વતના ભગવાન નેમિનાથનું મંદિર અસ્તિત્વમાં છે.

જો કે, માઉન્ટ આબુનું લુનિગ વસાહી મંદિર વિમલાશા મંદિર જેવું જ છે.

મંદિરના મધ્ય ભાગની આસપાસ બાવન દેવ કુલિકાઓ (પેરિફેરલ્સ) બાંધવામાં આવી છે અને દરેક દેવ કુલિકામાં તીર્થંકરની મૂર્તિ છે.

મંદિરના નિર્માણ માટે આરસપહાણના પથ્થરો વહન કરવાનું કામ હાથીઓ દ્વારા કરવામાં આવતું હતું, તેથી આ મંદિરોના નિર્માણમાં હાથીઓએ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી અને આ યોગદાનની યાદમાં, “હસ્તી શિલા” નામની જગ્યા પણ પરિસરમાં બનાવવામાં આવી હતી. મંદિરની. છે.

Vastupal and Tejpal Story in English

Vastupal and Tejpal were two brothers who were ministers in the court of King Dhaval in Gujarat. Tejpal was also a distinguished military commander, and both brothers had earned their reputation through their valor and loyalty.

They assisted the king in achieving victories over enemies and maintaining law and order in the kingdom.

Tejpal’s wife, Anupama Devi, was also an intelligent and clever woman who always supported her husband in family matters. She was a sweet speaker and an extremely religious and compassionate woman.

Tejpal always respected her opinion. Once, both brothers and several other families went on a pilgrimage, and they arrived in a small village where the safety of pilgrims was not assured due to frequent robberies.

Fearing they might encounter robbers on the way, the brothers decided to bury their wealth and possessions in a nearby area. They started digging a pit, but to their surprise, they found a pot filled with gold buried in that pit.

They were puzzled about what to do with it, so Tejpal’s wife, Anupama Devi, suggested without any hesitation that this wealth came from the pit but its rightful place is on top of a high mountain, where it can spread the glory of Jainism.

They decided to take it to the top of the mountain and use the wealth there for the right purposes, to build a temple.

The brothers decided to build a temple on Mount Abu, known as the Lunig Vasahi Temple. The temple also has engravings of Lord Nemnath’s Samavasaran.

Tejpal also had two caves built, one in memory of his wife and one in memory of his sister-in-law, called “Derani Jethani Na Gokhla” (the cave of the younger brother’s wife and the elder brother’s wife).

They constructed many temples, but only the temples of Delwara and Mount Girnar’s Nemnath Bhagwan exist today.

However, the Lunig Vasahi Temple on Mount Abu is as magnificent as the Vimal Shah Temple.

There are fifty-two shrines (Parikar) constructed around the central part of the temple, each containing a statue of a Tirthankar.

The work of transporting marble stones for temple construction was done by elephants, hence elephants played a significant role in the construction of these temples, and in their memory, a place called “Hasti Shila” was also created within the temple premises.

Some Question about Vastupal and Tejpal’s

Q1. What was the name of Vastupal and Tejpal’s father?
A1. Aashraj

Q2. What was the name of Vastupal and Tejpal’s mother?
A2. Kumardevi

Q3. What was the name of Vastupal’s wife?
A3. Anupamadevi

Q4. What was the name of Tejpal’s wife?
A4. Lalitadevi

You can explore the fascinating stories of all Jain 24 Tirthankaras, Jain Stories Exploring Jain Symbols on the Jain Alerts website. Delve into their lives and teachings to gain insights into Jain philosophy and spirituality.